Het stroomnet in Nederland raakt vol. In veel regio’s is er te weinig ruimte voor nieuwe aansluitingen of extra stroomverbruik. Hierdoor kunnen bedrijven soms niet groeien en wordt verduurzamen lastiger. In deze blog lees je wat de oorzaken zijn van het volle stroomnet en wat dit betekent voor jouw bedrijf.
| De opbouw van het stroomnet | Wachttijden per provincie |
| Waarom is het stroomnet overbelast? | Welke oplossingen zijn er? |
| Twee soorten netcongestie | Wat kun je als ondernemer doen? |
| De gevolgen voor bedrijven |
De opbouw van het stroomnet
Voordat we uitleggen hoe het komt dat het stroomnet vol zit, is het handig om te weten hoe het net in elkaar zit. Het Nederlandse stroomnet bestaat namelijk uit drie niveaus: hoogspanning, middenspanning en laagspanning.
- Het hoogspanningsnet vervoert stroom over lange afstanden en wordt gebruikt door grote bedrijven, industrieën en windparken. Dit netwerk wordt beheerd door TenneT.
- Het middenspanningsnet voorziet grote verbruikers van stroom, zoals fabrieken, ziekenhuizen en kantoren. Ook zonneparken en windmolens zijn hierop aangesloten.
- Het laagspanningsnet is bedoeld voor huishoudens en kleine bedrijven. Aansluitingen op dit niveau zijn meestal kleiner dan 3×80 Ampère (A).
Waarom is het stroomnet overbelast?
Het stroomnet kan de snelgroeiende vraag naar elektriciteit niet goed bijhouden. Op sommige momenten is er te weinig ruimte op het elektriciteitsnet om alle opgewekte of gevraagde stroom te transporteren, Dat noemen we netcongestie. Netcongestie ontstaat vooral op het hoogspannings- en middenspanningsnet. Deze opstopping heeft verschillende oorzaken:
1. Steeds meer stroomverbruik
Steeds meer bedrijven en huishoudens gebruiken elektriciteit in plaats van gas of andere fossiele brandstoffen. Ze stappen over op elektrische auto’s, warmtepompen, inductiekookplaten en machines die op stroom werken. Daardoor is er veel meer elektriciteit nodig.
2. Duurzame energie opwekken
Er komen steeds meer zonnepanelen en windmolens, wat goed is voor het milieu. Maar op dagen met veel zon en wind wordt er soms meer stroom opgewekt dan het netwerk aankan. Als het net vol zit, kan opgewekte stroom niet altijd worden gebruikt en gaat het verloren.
3. Uitbreiding stroomnet niet snel genoeg
Het huidige stroomnet is nog niet goed voorbereid op de snelle toename van stroomverbruik en duurzame energie. Om het netwerk uit te breiden, moeten er nieuwe kabels worden gelegd en extra transformatorstations worden gebouwd. Ook zijn er hogere hoogspanningslijnen nodig om meer stroom te vervoeren. Dit is een grote en dure klus die veel tijd kost.
4. Nederland levert stroom aan Duitsland
Nederland transporteert regelmatig elektriciteit naar Duitsland. Dit zorgt voor extra druk op het stroomnet, waardoor er minder ruimte overblijft voor Nederlandse bedrijven en huishoudens.
Twee soorten netcongestie
Er zijn twee soorten netcongestie: opwekcongestie en afnamecongestie.
- Opwekcongestie gebeurt wanneer er meer stroom wordt opgewekt dan het netwerk aankan. Dit gebeurt vooral op dagen met veel zon of wind, aangezien zonnepanelen en windmolens dan veel energie leveren. Omdat het net vol zit, kan niet alle opgewekte stroom worden teruggeleverd. Daardoor gaat er energie verloren.
- Afnamecongestie ontstaat als er te veel stroom wordt gevraagd op hetzelfde moment. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer veel bedrijven en huishoudens tegelijk elektriciteit gebruiken, zoals in de ochtend en avond. Het netwerk kan die grote vraag niet altijd aan, waardoor sommige bedrijven geen nieuwe aansluiting krijgen of geen extra stroom mogen afnemen.
De gevolgen voor bedrijven
Voor huishoudens en kleine bedrijven met een aansluiting kleiner dan 3x80A is er doorgaans nog genoeg ruimte op het elektriciteitsnet. Grootverbruikers, met een aansluiting groter dan 3x80A, hebben vaker problemen. Sommige ondernemers kunnen zich niet vestigen in een bepaalde regio, omdat ze geen stroomaansluiting krijgen. Zonder stroom kunnen ze geen machines laten draaien of een productieproces starten. Hierdoor worden investeringen in nieuwe locaties of uitbreidingen uitgesteld.
Bedrijven die al een aansluiting hebben, lopen ook tegen problemen aan. Als ze willen uitbreiden of overstappen op elektrische machines, warmtepompen of elektrische voertuigen, hebben ze vaak meer stroom nodig. In dichtbevolkte gebieden of regio’s met veel bedrijven, krijgen ze die extra capaciteit dan niet. Dit maakt verduurzaming moeilijk – ze wíllen wel, maar kúnnen niet – en zorgt voor extra kosten.
Ook bedrijven die zelf stroom opwekken met zonnepanelen of windmolens ervaren problemen. Op zonnige dagen of dagen met veel wind produceren ze soms meer stroom dan het net kan verwerken. Hierdoor kunnen ze niet alles terugleveren en lopen ze inkomsten mis.
Wachttijden per provincie: hoe lang moet je wachten?
De wachttijden voor een nieuwe of zwaardere aansluiting verschillen per provincie en netbeheerder. In sommige delen van Nederland is het probleem groter dan in andere. Vooral in Noord-Holland, Noord-Brabant, Flevoland en Utrecht zit het netwerk op veel plekken vol. Bedrijven die daar extra stroom nodig hebben, moeten soms jaren wachten op een aansluiting.
Wil je weten hoe het er in jouw regio voor staat? Bekijk de capaciteitskaart van Netbeheer Nederland. Hier zie je de beschikbare transportcapaciteit op het Nederlandse elektriciteitsnet, zowel voor afname als teruglevering. Beide geldt voor bedrijven met een netaansluiting groter dan 3x80A. Op de kaart zie je de informatie van de landelijke netbeheerder TenneT en regionale netbeheerders.
Welke oplossingen zijn er?
Het volle stroomnet zorgt voor grote uitdagingen, maar er zijn verschillende oplossingen om de druk op het elektriciteitsnet te verlagen.
1. Uitbreiding van het stroomnet
Om het groeiende stroomverbruik op te vangen, moet er de komende jaren 195 miljard euro geïnvesteerd worden in de uitbreiding van het elektriciteitsnet. Daarmee kunnen er nieuwe hoogspanningslijnen, transformatorstations en ondergrondse kabels worden aangelegd. Daarnaast moeten er volgens de overheid 2600 extra elektriciteitshuisjes komen en 29 grote hoogspanningsstations om de capaciteit te vergroten. Hoewel deze investeringen hard nodig zijn, gaat de uitbreiding langzaam. Vergunningsprocedures en bezwaren van omwonenden zorgen vaak voor vertraging.
2. Congestiemanagement
Omdat het uitbreiden van het stroomnet lang duurt, zoeken netbeheerders naar manieren om de bestaande capaciteit beter te gebruiken. Dit noemen we congestiemanagement.
Een oplossing is het aanbieden van flexibele energiecontracten. Bedrijven die stroom gebruiken op rustige momenten, zoals ‘s nachts of in het weekend, kunnen profiteren van lagere stroomtarieven. Zo worden ze gestimuleerd de piekuren zoveel mogelijk te vermijden.
Ook kunnen netbeheerders tijdelijk extra capaciteit geven aan bedrijven die hun verbruik aanpassen. Met slimme software en automatische systemen kunnen bedrijven beter plannen wanneer ze stroom gebruiken. Zo maken ze optimaal gebruik van momenten waarop er wel genoeg stroom beschikbaar is.
3. Energy Hubs
Een andere oplossing is het oprichten van Energy Hubs. Dit zijn samenwerkingen tussen bedrijven op een bedrijventerrein, waarbij ze onderling stroom uitwisselen. Bijvoorbeeld tussen bedrijven die zelf stroom opwekken en het niet kunnen terugleveren en bedrijven die juist extra stroom nodig hebben. Op deze manier hoeven ze minder elektriciteit van het landelijke net af te nemen, wat netcongestie helpt voorkomen.
Daarnaast kunnen bedrijven binnen een Energy Hub batterijen inzetten om overtollige stroom op te slaan. Zo wordt duurzame energie niet verspild, maar bewaard voor later gebruik.
4. Batterijopslag en alternatieve energiebronnen
Ook batterijen kunnen helpen om het stroomnet minder te belasten. Grote batterijen kunnen stroom opslaan als er te veel wordt opgewekt. Die energie kan later weer worden gebruikt, bijvoorbeeld op momenten dat er juist te weinig stroom is. Dit zorgt ervoor dat bedrijven minder afhankelijk zijn van het elektriciteitsnet en hun zelf opgewekte energie beter kunnen gebruiken.
Een andere slimme oplossing is bi-directioneel laden van elektrische auto’s. Normaal gesproken halen elektrische voertuigen stroom uit het net om op te laden. In de toekomst kunnen ze ook stroom opslaan, om het later terug te geven aan het net.
Ook waterstof wordt steeds vaker genoemd als een manier om energie op te slaan. Als er te veel stroom is, kan deze worden gebruikt om waterstof te maken. Die waterstof kan later weer worden omgezet in stroom of als brandstof worden gebruikt.
5. Overheidsmaatregelen en regelgeving
De overheid neemt al verschillende maatregelen. Zo krijgen maatschappelijke organisaties, zoals ziekenhuizen en scholen, voorrang bij het aanvragen van een stroomaansluiting.
Daarnaast worden wetten en regels aangepast, zodat netbeheerders het elektriciteitsnet sneller kunnen uitbreiden. Dit helpt om de wachttijden door vergunningstrajecten te verkorten.
Tot slot moedigt de overheid bedrijven aan om slimme energieoplossingen en batterijen te gebruiken. Ondernemers die investeren in energieopslag of efficiënter stroomverbruik, kunnen hiervoor subsidies of belastingvoordelen krijgen.
Wat kun je als ondernemer doen?
- Check de wachttijd in jouw regio via de capaciteitskaart.
- Neem contact op met je netbeheerder en vraag naar congestiemanagementmogelijkheden.
- Onderzoek alternatieven, zoals batterijopslag of samenwerking met andere bedrijven.
- Optimaliseer je energieverbruik door processen aan te passen aan daluren.
Latest posts by Hans de Kok (see all)
- Overstappen van WhatsApp naar Signal: dit moet je weten - 24 maart 2025
- Liveblog: Energienieuws - 24 maart 2025
- Stroomnet zit vol: wat betekent dit voor je bedrijf? - 24 maart 2025
- 7 tips om energie te besparen tijdens de lente en zomer - 20 maart 2025
- F1 kijken met VPN: zo werkt het - 13 maart 2025
Laat een reactie achter