Vast of variabel energiecontract: wat is slim?

De energiemarkt is voortdurend in beweging. Dat betekent dat de energieprijzen continu kunnen stijgen of dalen. Is het dan slim om je energieprijzen vast te zetten, of kun je beter kiezen voor een variabel energiecontract? We zetten de voor- en nadelen van beide voor je op een rij.

Prijsplafond is vervallen

Op 1 januari 2024 is het energieprijsplafond komen te vervallen. Met het prijsplafond, ook wel energieplafond genoemd, garandeerde de overheid tijdelijk een maximumprijs voor energie.

Het maximumtarief was € 1,45 per m3 gas en van stroom € 0,40 per kWh stroom. Aan dit prijsplafond zat een grensverbruik: 1.200 m3 gas en 2.900 kWh stroom. Verbruikte je meer? Dan betaalde je de gewone markttarieven voor gas en stroom.

Inmiddels is dit prijsplafond er niet meer, waardoor je altijd de gewone markttarieven betaalt. Deze prijzen kunnen stijgen en dalen. Dat is onder andere afhankelijk van de vraag en het aanbod. Maar ook onrust in de wereld, zoals in Rusland en Oekraïne, heeft invloed op de energieprijzen. Doordat de tarieven schommelen vraag je je misschien af: moet ik mijn energiecontract vastzetten?

Een vast contract

Als je een vast contract hebt, staan de energietarieven gedurende de looptijd van je energiecontract vast. Je betaalt dus altijd hetzelfde tarief, ook als de energieprijzen dalen of stijgen. Je kunt kiezen voor vaste contracten met een looptijd van 1, 2 of 3.

2- of 3-jarige energiecontracten

Een contract voor 2 of 3 jaar kon je een tijdje geleden bij veel energieleveranciers niet meer afsluiten. De energieprijzen waren toen zo hoog, waardoor het risico voor de leveranciers te groot was. Want de prijzen stijgen, maar klanten met een vast contract betalen iedere maand hetzelfde tarief. Energieleveranciers kopen energie vooraf in. Als jij overstapt, blijven zij soms zitten met te dure energie.

Eerder betaalde je een opzegvergoeding van € 125 als je voor de einddatum van je contract overstapte naar een andere energieleverancier. Zegde je gas én stroom op? Dat betaalde je € 250 opzegvergoeding. Het maakte niet uit hoe lang je contract nog doorliep. Inmiddels zijn de regels voor het vroegtijdig opzeggen van een vast energiecontract veranderd, waardoor klanten minder snel vroegtijdig overstappen naar een andere energieleverancier.

Vanaf 1 juni 2023 is het duurder geworden voor consumenten om vroegtijdig over te stappen van energieleverancier. Je leverancier schat in hoeveel energie je nog zou verbruiken tot het einde van je contract en hoe veel je daarvoor zou betalen. Dat bedrag is nu de opzegvergoeding die je betaalt aan je energieleverancier. En dat is waarschijnlijk meer dan de € 125 die je voorheen als vergoeding betaalde.

Wil je overstappen? Onderzoek dan eerst hoeveel opzegvergoeding je moet betalen. Misschien is het dan niet meer voordeliger om over te stappen.

Voordelen van een vast contract

• Zekerheid: je betaalt een vast bedrag voor je energie, ongeacht of de energieprijzen stijgen. Dit geeft rust en voorkomt onaangename verrassingen.
• Budgetteren: omdat je precies weet wat je betaalt, kun je makkelijker je maandelijkse uitgaven plannen.

Nadelen van een vast contract

• Geen voordeel als de prijzen dalen: als de energieprijzen dalen, profiteer je niet van deze lagere prijzen. Je blijft het afgesproken tarief betalen.
• Minder flexibiliteit: een vast contract betekent dat je vastzit aan een bepaald tarief, ook als je persoonlijke situatie verandert, zoals bij een verhuizing of als je gaat samenwonen of weer alleen gaat wonen. Als je het contract toch wil opzeggen, betaal je een opzegvergoeding.

Een variabel contract

Bij een variabel energiecontract betaal je variabele tarieven. Deze tarieven wijzigen bij de meeste energieleveranciers twee keer per jaar, in januari en in juli. Dit mag ook vaker, mits het in de algemene voorwaarden staat en de energieleverancier dit minimaal 30 dagen van tevoren doorgeeft. Dalen de prijzen? Dan daalt je energieprijs ook. Maar als de prijzen stijgen, merk je dit ook meteen. Het gaat dan over de kosten voor geleverde producten. Andere kosten, zoals overheidsheffingen en netbeheerkosten, zijn hetzelfde voor vaste en variabele energiecontracten. Deze kunnen jaarlijks per 1 januari worden gewijzigd.

Je kunt een variabel contract maandelijks opzeggen. Meestal heb je een opzegtermijn van één maand.

Voordelen variabel contract

• Flexibel: je kunt overstappen van energiecontract wanneer jij wilt, mits je rekening houdt met de opzegtermijn.
• Voordeel als de prijzen dalen: je profiteert als de energietarieven dalen en kunt hierdoor besparen op je energierekening.

Nadelen variabel contract

• Nadeel als de prijzen stijgen: als de energieprijzen stijgen, betaal je meer.
• Minder zekerheid: je weet nooit precies waar je aan toe bent, waardoor je minder makkelijk je uitgaven kunt plannen.

Vast of variabel energiecontract voor zonnepaneeleigenaren

Heb je zonnepanelen of wil je binnenkort zonnepanelen aanschaffen? Houd hier dan rekening mee als je een energiecontract gaat afsluiten of overstapt naar een andere energieleverancier. Bij sommige leveranciers kun je namelijk geen meerjarig energiecontract afsluiten als je zonnepanelen hebt.

Dit komt doordat zonnepaneeleigenaren stroom die ze niet zelf verbruiken kunnen terugleveren aan het net. Maar er is onvoldoende capaciteit om alle stroom die door de zonnepanelen wordt opgewekt te transporteren. Het elektriciteitsnet raakt door de extra stroom van de zonnepanelen overbelast en energieleveranciers moeten extra kosten maken om deze energie toch kwijt te kunnen. Dit geldt overigens niet voor alle energieleveranciers. Het verschilt per aanbieder en per regio.

Energiecontract vastzetten of niet?

Veel mensen twijfelen of ze hun energiecontract moeten vastzetten, of dat ze beter kunnen kiezen voor een variabel contract. Als je van zekerheid houdt en precies wil weten wat je maandelijks betaalt, is een vast contract een goede keuze. Je komt dan niet voor verrassingen te staan.

De vraag is vervolgens hoelang je je energiecontract moet vastzetten. Je kunt kiezen tussen een vast contract voor 1, 2 of 3 jaar.

Met een vast contract voor 1 jaar leg je de prijs kort vast. Je hoeft je dan geen zorgen te maken als de prijzen stijgen. Na een jaar kun je eventueel overstappen naar een ander contract. Daarnaast is het fijn dat je met een 1-jarig contract ieder jaar kunt profiteren van de welkomstpremie of andere kortingen die energieleveranciers bieden als je overstapt.

Kies je voor een vast contract voor 2 of 3 jaar, dan heb je meer zekerheid. Dit is ideaal als je verwacht dat de energieprijzen zullen stijgen en je je geen zorgen wil maken over prijsstijgingen in de komende jaren.

Als je flexibel wil zijn en niet zenuwachtig wordt als de tarieven stijgen, dan kan een variabel contract handig zijn. Je stapt dan makkelijker over als de energietarieven bij een andere leverancier lager zijn.

Vergelijk energiecontracten