Strenge budgetkorting in de zorg werkt fraude in de hand

Door Hans de Kok, directeur zorgvergelijkingssite Pricewise.nl

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) maakte vrijdag bekend dat artsen, tandartsen en apothekers jaarlijks voor maar liefst 77,4 miljoen euro frauderen. De toezichthouder roept verzekeraars daarom op strenger te controleren op fraude. Maar fraude is niet alleen een kwestie van de arts die verkeerd declareert. Zorgverzekeraars en ziekenhuizen werken die zelf in de hand.

Scheve machtsverhouding

Zorgverzekeraars zetten ieder jaar steviger in tijdens de inkooponderhandelingen met zorgverleners. Dat is het rechtstreekse gevolg van de steeds fellere concurrentiestrijd onder verzekeraars. Een goedkopere zorgverzekering dan de concurrent moet voor meer verzekerden zorgen, en dus voor meer premie-inkomsten.

Zorgverleners gaan gebukt onder dit onderhandelgeweld. Volgens de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) komt dat door een scheve machtsverhouding: vier grote verzekeraars met 90% van de markt in handen versus 93 ziekenhuizen, versnipperd door heel het land.

Naast versnippering is er nog iets anders aan de hand. Chris Oomen, directeur van zorgverzekeraar DSW, zei onlangs in NRC Handelsblad dat ziekenhuisbestuurders zich te onmachtig opstellen en te snel op hun rug gaan liggen. ‘Als ik een ziekenhuisdirecteur was en er kwam een verzekeraar over de vloer die zorg 10% onder de kostprijs zou willen hebben, dan schopte ik hem de deur uit,’ aldus Oomen.

Werkelijkheid niet meer dan Excelsheet

Voor zorgverzekeraars is de werkelijkheid niet veel meer dan een Excelsheet. Wat 10% budgetkorting betekent voor kwaliteit van zorg, werkdruk voor artsen en baanverlies van medewerkers, dat mag een ziekenhuis zelf uitzoeken.

Onder die omstandigheden komt fraude om de hoek kijken. Ziekenhuizen zoeken naar manieren om hun werk toch te bekostigen. Een declaratiesysteem met 4.400 diagnosecodes met verschillende prijskaartjes laat veel ruimte over voor creatief declareren. De iets duurdere diagnose is dan snel aangevinkt.

In het juiste geval dwingt een budget een ziekenhuis ertoe economisch met publiek geld om te gaan. Maar als zorgverzekeraars rücksichtslos kostenbesparing eisen zonder rekening te houden met de realiteit, werkt dat creatief boekhouden in de hand. Of, om het bij de naam te noemen: fraude.

Dit opinieartikel verscheen op 24 december 2013 in NRC Handelsblad.