Ontsporend zorgdebat

Het is een gevaarlijke zet om de ontwikkeling van ons zorgstelsel te vergelijken met wat er met de hogesnelheidstrein Fyra gebeurd is. Die vergelijking werd op 4 november in de Tweede Kamer gemaakt bij het debat over de begroting van Volksgezondheid.

PvdA, Fyra en zorgverzekeraars

Fyra is een mislukking zonder weerga, het zorgstelsel is een proces in ontwikkeling. De PvdA had gelijk toen ze in het debat stelde dat bij de aankoop van de Fyra alleen was gekeken naar het proces en niet naar de inhoud. De kwaliteit van de trein was niet getoetst. Maar de PvdA had geen gelijk toen ze dit proces één-op-één vergeleek met de manier waarop zorgverzekeraars zorg inkopen bij ziekenhuizen en andere zorgaanbieders.

Eigen zwaard

De zorgverzekeraars kopen vooral op prijs in en veel minder op de kwaliteit van de zorg. Deze constatering deed de Nederlandse Zorgautoriteit, een van de toezichthouders in de zorg, eerder dit jaar. Die constatering klopt. Kwaliteit heeft in het inkoopproces nog lang niet altijd de aandacht die ze zou moeten hebben om die inkoop tot meerwaarde voor de verzekerden te laten komen. Maar beste columnist, zal je nu zeggen, dan val je toch in je eigen zwaard? Dan geef je toch juist toe dat die vergelijking tussen het inkoopproces voor de Fyra en de inkoop door zorgverzekeraars in de zorg terecht is?

Wil jij in 2016 de beste en voordeligste zorgdeal?
Schrijf je dan in voor de zorgpremie-alert en wij geven je een seintje als je kunt overstappen!

Acute noodzaak

Nee, toch niet. En wel hierom. Voor het inkooptraject voor een hogesnelheidslijn bestond slechts een theoretische deadline. Er bestonden al mogelijkheden voor personenvervoer over het traject met die lijn. Minder snel weliswaar, maar er was geen acuut probleem. Er was dus alle tijd om gedegen onderzoek te doen als voorbereiding op een weloverwogen inkoopbeslissing. Er was alle tijd om een kwaliteitsvergelijking te maken tussen verschillende aanbieders. In de zorg ligt het anders. Toen het huidige stelsel in 2006 werd geïntroduceerd, kregen de zorgverzekeraars de boodschap om zorg te gaan inkopen op basis van prijs en kwaliteit. Over de kwaliteit van de zorg was op dat moment nauwelijks informatie beschikbaar. De zorgverzekeraars hadden dus maar één knop om aan te draaien: de prijs. En: er was een acute noodzaak tot zorginkoop. Er was geen tijd om een zorgvuldige kwaliteitsanalyse te verrichten en de inkoopbeslissing uit te stellen totdat die was afgerond. Er waren patiënten en die hadden zorg nodig. En er waren zorgaanbieders en die hadden omzet nodig, want anders zouden ze failliet gaan en zouden die patiënten van zorg verstoken blijven.

Druk op medische beroepsverenigingen

Recent publiceerde Elsevier weer haar jaarlijkse overzicht van de beste ziekenhuizen in ons land. Terecht stelt de redactie in haar berichtgeving dat de ziekenhuizen nog nauwelijks inzicht bieden in de uitkomsten van het medisch handelen voor de patiënt. Drie uitzonderingen zijn het Dutch Institute for Clinical Auditing, de stichting Nederlandse Intensive Care Evaluatie en Meetbaar Beter. Deze drie presenteren de kwaliteit van zorg in termen van uitkomsten voor de patiënt – respectievelijk voor kankerzorg, intensive care zorg en hartzorg – wél. Dit zet druk op de andere medische beroepsverenigingen om hetzelfde te doen. Pas daarmee ontstaat voor zorgverzekeraars de mogelijkheid om op kwaliteit in te kopen. Dat dit met de snelheid van een boemeltje gaat is triest. Maar door te eisen dat het met de snelheid van een hogesnelheidstrein gaat, kan het proces alleen maar vroegtijdig ontsporen.