Fibromyalgie. Ook wel wekedelenreuma of spierreuma genoemd. Mensen met fibromyalgie (2% van de bevolking) hebben vooral last van pijn aan spier(aanhechtingen) en bindweefsel, slaapproblemen, stijfheid en vermoeidheid. Niet alleen lichamelijke, maar ook psychische klachten kunnen opspelen. Zoals stemmingswisselingen en concentratieproblemen. Hoe kan fibromyalgie worden behandeld en dekt de zorgverzekeraar de zorgkosten?
Wat is fibromyalgie?
Letterlijk vertaald uit het Grieks betekent fibromyalgie ‘pijn in bindweefsel’. Fibro – bindweefsel, myo – spier, algie – pijn. Fibromyalgie is heel lastig vast te stellen. Fibromyalgie veroorzaakt chronische pijn aan spieren en bindweefsel, stijfheid en vermoeidheid. In de medische wereld is de oorzaak hiervan nog altijd niet bekend. In het lichaam zijn geen afwijkingen te vinden die fibromyalgie veroorzaken. Een theorie is dat de oorzaak in de hersenen ligt. Waarin de manier waarop spieren worden aangestuurd verstoord zou zijn. Een ander vermoeden is dat het verwerken van pijnprikkels of prikkels uit de buitenwereld niet goed, of anders, gebeurt. In Nederland zijn zo’n 340.000 personen hebben last van fibromyalgie. Vooral vrouwen lopen de kans om fibromyalgie te ontwikkelen; 75-90% van de patiënten is vrouw. Bij hen is de pijn vaak ook nog heftiger dan bij mannen en kinderen met de aandoening. Hóé dit komt, is helaas ook (nog) onbekend. In 1976 is fibromyalgie erkend als aandoening. Hierdoor kan er een protocol worden opgesteld om een diagnose te stellen. Nog steeds, na jaren van onderzoek, weten wetenschappers niet goed waar ze precies naar moeten zoeken. Tijdens onderzoek wordt vooral gekeken naar verschillen tussen fibromyalgiepatiënten en (meer) gezonde personen.
Fibromyalgie: symptomen
Chronische pijn. Vooral pijn in spieren en bindweefsel zijn kenmerkend voor fibromyalgie. Verder hebben fibromyalgiepatiënten vaak last van (ochtend)stijfheid, snel spierpijn na inspanning, stemmingswisselingen, concentratie- en geheugenproblemen en overgevoeligheid voor prikkels van buitenaf. Zoals harde geluiden. Over het algemeen zijn de symptomen het ergst in de ochtend.
Er zijn achttien verschillende punten die gevoelig zijn – genaamd tenderpoints. Maar er zijn een aantal plekken die gevoeliger zijn. Dit zijn de nek, heupen, schouders en handen. De pijn kan zich verspreiden door het hele lichaam. Naast pijn kunnen er ook huidklachten opspelen, evenals spijsverteringsklachten en droogheid aan de ogen en mond. Een héél belangrijk symptoom is ook de vermoeidheid, als gevolg van een abnormaal slaappatroon.
Oorzaak fibromyalgie
Lang waren er geen oorzaken van fibromyalgie te noemen. In 2013 ontdekte de Amerikaanse neurowetenschapper Frank L. Rice dat de oorzaak te vinden is in een verstoorde bloedstroom. Die raakt verstoord door een hoge hoeveelheid van de zenuwvezel arteriool-venulen. Deze zenuwvezel speelt een belangrijke rol in bloeddrukregulatie. Zo werd de link tussen zenuweindes en de door het lichaam verspreide pijn die patiënten voelen duidelijk. Dan is er het slaapprobleem. Fibromyalgiepatiënten kúnnen niet in een diepe slaap raken. Schuldigen hiervan zijn delta- en alfagolven. Deltagolven zorgen ervoor dat mensen diep in slaap raken. Bij mensen met fibromyalgie worden deze golven verstoord door alfagolven, die zorgen voor een wakende toestand. Hierdoor slapen mensen met fibromyalgie vaak korter en/of worden zij vaker wakker. Daarbij komt dat sommigen vervolgens niet goed in slaap kunnen komen door pijn. Ook is er een afwijking te zien in aanmaak van hersenstofjes als endorfine en dopamine. Door de abnormale aanmaak van endorfine en dopamine is er een ander slaappatroon en een andere manier van pijnbeheersing in het lichaam. Het slaappatroon en daarbij gebrek aan nachtrust kan andere symptomen als pijn en stijfheid weer veroorzaken. Door chronisch slaapgebrek kan het lichaam groeihormonen niet genoeg aanmaken. Gevolg is dan een minder herstel en onderhoud aan spier- en bindweefsel. Een manier vinden om beter te slapen (en daardoor écht een goede nachtrust hebben) kan veel van de symptomen wat verminderen.
Diagnose fibromyalgie
Veel symptomen die bij fibromyalgie voorkomen, zijn ook typerend voor andere aandoeningen. Zoals reuma. In tegenstelling tot bij reuma, zijn de bloedwaarden bij fibromyalgie niet afwijkend. Hierdoor kan wel uitgesloten worden dat reuma de diagnose is. Ook spieren en bindweefsel laten geen afwijkingen zien. Er moeten dus eerst allerlei mogelijke aandoeningen worden uitgesloten. Hierdoor lopen patiënten soms lange tijd rond zonder de diagnose fibromyalgie te krijgen. Om de diagnose te stellen zetten artsen de fibromyalgiescore in. Hiervoor moet een patiënt voldoen aan de drie belangrijke voorwaarden. Dit zijn: 1. Het uitsluiten van een andere ziekte die de pijn verklaart; 2. Het op gelijk niveau blijven van de symptomen, vooral pijn, in een tijdsbestek van drie maanden; 3. De fibromyalgiescore is minimaal 12 (loopt tussen 0 – 31), de pijnscore (waarbij wordt gekeken naar 19 pijnpunten) op z’n minst 3 en de symptoomscore (waarbij o.a. moeheid wordt gemeten) minimaal 15. Daarbij wordt gekeken naar hoeveel andere symptomen een patiënt vertoont. Eerder werd altijd gekeken naar de 18 verschillende ‘tenderpoints’. Bij meer dan elf gevoelige plekken, wees dit op fibromyalgie.
Bewegen en rusten
Diagnose fibromyalgie (of de symptomen)? Dan zijn er meerdere dingen die de pijn en andere symptomen kunnen verminderen. Fibromyalgie is chronisch. Mede daarom is het belangrijk om de symptomen zoveel mogelijk te verminderen. Naast dat het belangrijk is voor mensen met fibromyalgie om wel te blijven bewegen, is rusten net zo van invloed. Nog meer dan mensen die geen last hebben van fibromyalgie, moeten zij luisteren naar hun lichaam. Door te grote inspanning kan de pijn aan de spieren behoorlijk toenemen. Sport en inspanning die goed zijn voor fibromyalgiepatiënten zijn bijvoorbeeld fietsen, zwemmen (in warm water), Nordic Walking en wandelen. Inspanning in de vorm van yoga en meditatie kunnen helpen tegen stresssituaties. Om de snel opspelende spierpijn tegen te gaan, is het belangrijk om altijd goed te rekken en strekken voor en na de sportieve inspanningen. Een warm bad of de sauna (natuurlijk niet voor iedereen weggelegd) kunnen ook goed werken.
Veranderen van eetpatroon
Volgens deskundigen kan het zijn dat fibromyalgie ontstaat door verzuring. De oorzaak? Als zuren niet genoeg kunnen worden afgevoerd door de lever, nieren, longen en huid, dan gaan deze zuren naar weefsels als spieren en bindweefsel. Hierdoor ontstaat verzuring van weefsel. Daarom is gezonde voeding extra belangrijk voor fibromyalgiepatiënten. Door de juiste voeding wordt het lichaam minder belast en herstelt zo sneller. Dit schrijft fibromyalgie.nl. Veranderen van dieet kan voor sommigen zorgen voor meer energie en kracht. Denk aan het mijden van bepaalde producten – zoals suikers – en ook aan het scheiden van voedingsstoffen. Zoals bij het Montignac-dieet, waarbij koolhydraten en vetten nooit tegelijk worden gegeten. Bij welk dieet (of levensstijl) een patiënt baat heeft, verschilt per persoon. Wel is het duidelijk dat gezonde voeding verschil kan maken.
Medicijnen voor fibromyalgie
Naast het aanpassen van het eetpatroon, bewegen en rusten van het lichaam, zijn er medicijnen. Er zijn géén specifieke medicijnen voor fibromyalgie. Wel schrijven artsen vaak pijnstillers voor. Zoals paracetamol, tramadol of ontstekingsremmers. Ook slaap- en kalmeringsmiddelen worden vaak voorgeschreven. Een ander medicijn dat voor een deel van de fibromyalgiepatiënten werkt is amitriptyline. Wat eigenlijk een antidepressiva is, maar aan mensen met fibromyalgie in een lichtere dosering wordt voorgeschreven. Amitriptyline werkt tegen pijn en helpt ontspannen.
APS-therapie activeert lichaamseigen stoffen
Fibromyalgie is niet te verhelpen, maar de pijn is wel te verminderen door verschillende therapie-soorten en behandelingen. Hierdoor kan het leven met de chronische pijnen verbeteren. Zo is er bijvoorbeeld APS-therapie: oftewel Actie Potentiaal Simulatie-therapie. Hierbij worden ongevaarlijke, kleine stroompjes aan het lichaam gegeven. Het lichaamseigen actiepotentiaal wordt hiermee gestimuleerd. Lichaamseigen stoffen die pijnstillend, ontstekingsremmend en (tijdelijk) helend werken, komen hierbij vrij. Hier heeft een deel van de fibromyalgiepatiënten baat bij. APS-therapie zorgt voor meer energie, minder pijn én een sneller herstel.
Medicijnen en therapie: wat vergoedt de zorgverzekeraar?
Er zijn verschillende onderdelen van het ‘fibromyalgie’-traject waar de zorgverzekeraar voor dekking van kosten kan zorgen. Zo zijn er de huisarts, de algemene medicijnen, alternatieve geneeswijzen en –middelen, therapie én mentale zorg.
Huisarts
Als eerst zijn er – zeer waarschijnlijk – de meerdere consulten bij de huisarts. Dit wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Het eigen risico wordt bij huisartsbezoeken ook niet gebruikt.
Vergoeding medicijnen
Dan zijn er de medicijnen. Het grootste deel van de medicijnen wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Wel geldt hiervoor eerst het eigen risico. Het kan zijn dat er voor bepaalde medicijnen een eigen bijdrage wordt gerekend. Die eigen bijdrage is iets anders dan het eigen risico. De eigen bijdrage is een deel dat je altijd zelf moet betalen. Bij het eigen risico worden kosten vergoedt zodra je de eigen risico helemaal hebt betaald. Wel is het zo dat een aanvullende verzekering de kosten van de eigen bijdrage voor medicijnen kan dekken.
Alternatieve geneeswijzen
Bij fibromyalgie zijn er meerdere vormen van therapie en middelen die ingezet kunnen worden om symptomen te verminderen. Alternatieve geneeswijzen worden enkel vergoed vanuit de aanvullende verzekering, nooit vanuit de basisverzekering. Hiervoor moet dus altijd extra worden verzekerd. De dekking hangt af van de zorgverzekeraar, aanvullende verzekering en het aanvullende pakket. Zorgverleners moeten namelijk wel zijn erkend door de zorgverzekeraar. APS-therapie valt bijvoorbeeld onder de alternatieve geneeswijzen. De verzekeraar moet dan overeenkomsten met de BVAT (Beroepsvereniging voor APS-Therapie) gesloten te hebben. Dit kan gecontroleerd worden door contact op te nemen met de zorgverzekeraar of de polisvoorwaarden te checken.
Fysiotherapie bij fibromyalgie
Bewegen is belangrijk, rust net zo. Fysiotherapeuten kunnen vertellen wat voor oefeningen goed zijn voor een patiënt. Fysiotherapie wordt voor volwassenen vanuit de basisverzekering alleen vergoed als zij een chronische aandoening hebben die op de lijst staat. Fibromyalgie staat daar helaas niet op. Daarom is er voor de vergoeding van de behandelingen een aanvullende verzekering nodig. Het aantal behandelingen dat wordt vergoed en het bedrag dat hiervoor staat, verschilt per verzekering en verzekeraar. De fysiotherapeut moet wel afspraken hebben met de zorgverzekeraar. Behalve bij een restitutiepolis – de uitgebreidste basisverzekering.
Ergotherapie
Fibromyalgie kan zorgen voor pijn, maar ook zelfs voor het niet meer goed gebruiken van het lichaam. Daarom kan ergotherapie mogelijk helpen bij fibromyalgie. Ergotherapie zorgt er namelijk voor dat mensen hun dagelijkse activiteiten opnieuw leren uit te voeren. Of deze nou zijn gehinderd door lichamelijke of psychische problemen. Ergotherapeuten kunnen zorgen voor meer zelfstandigheid en advies geven. De zorgverzekeraar vergoedt de bezoeken deels vanuit de basisverzekering. Iedere basisverzekerde heeft jaarlijks recht op tien uur ergotherapie. Wel wordt het eigen risico hierbij aangebroken. Vanuit de aanvullende verzekering zijn er ook vergoedingen voor deze therapie.
Psychologische hulp
Bij fibromyalgie kunnen ook psychische problemen komen kijken. Dit kan stress opleveren. Stress zorgt voor meer spierspanning, die spierspanning werkt bij fibromyalgiepatiënten nog meer tegen. Zelf manieren verzinnen om stress te verminderen of tegen te gaan zijn misschien niet genoeg. Daarom kan psychologische hulp nodig zijn, denk hierbij ook aan cognitieve gedragstherapie. Het behandelen van psychische aandoeningen valt onder de basisverzekering. Fibromyalgie staat niet als psychische aandoening vermeld. Maar krijg je een verwijzing van de huisarts omdat je naar aanleiding van de diagnose een psychische aandoening hebt? Dan wordt de psychische hulp vergoed vanuit de basisverzekering. De vergoeding wordt verrekend met het eigen risico.
Onderzoek genen tweelingen
Nog altijd zijn er onderzoeken naar fibromyalgie. Fibromyalgie.nl meldde in maart 2016 dat wetenschappers onder leiding van dr. Frances Williams zoeken naar verschillen in genetische informatie van tweelingen. Dit omdat genen aan- en uitgezet kunnen worden en er daardoor ziektes kunnen worden veroorzaakt. Ze hopen zo verschillen in genen te ontdekken die te maken hebben met het ontstaan van de chronische pijn. Als de onderzoekers dit verschil vinden, komen ze meer op het spoor wat de oorzaken van fibromyalgie zijn. Zo krijgen onderzoekers meer inzicht in het ontstaan en ontwikkelen van de aandoening. Ze hopen een ‘biomarker’ te vinden. Die kan aantonen dat iemand fibromyalgie heeft. Dit is dan wél aan te tonen in het bloed.
*Vergoedingen die in dit stuk vermeld staan, zijn geldig in 2016. Elk jaar kunnen zorgpakketten weer wijzigingen. Houd hier rekening mee. Ook zijn er nog een aantal andere tips om de klachten die bij fibromyalgie komen kijken tegen te gaan. Zoals biotherapie, hypnotherapie en acupunctuur.
Op de hoogte blijven
Wil jij als eerste het nieuws over premies en ontwikkelingen in de zorg ontvangen? Meld je dan aan voor de zorg-alert. Wel zo makkelijk.
Schrijf je in voor de zorgpremie-alert!
Marlijn Pruim
Latest posts by Marlijn Pruim (see all)
- 9 tips waarmee je makkelijk bespaart op internet, tv en bellen - 24 januari 2023
- Autovakantie-tips: voorbereid met de auto op vakantie - 7 juni 2022
- Hele dag series kijken tijdens werk? 15% doet dat weleens - 24 februari 2022
- Eunice waarschijnlijk heftigste storm in jaren: dit dekt de verzekering - 18 februari 2022
- Internetsensaties 2021: hiernaar googelden we in Nederland massaal - 29 december 2021
Dat heb ik idd ook gelezen van een Neurologe kwam dat bericht.wie zorgt er voor dat die ouwe berichten worden verwijderd super irritant.vg Kjilla.
Hallo,
Ik begin nu met een behandelplan bij mijn fysiotherapeut. Volgens haar zijn de zenuwen te trainen zodat ze weer normaal zouden kunnen gaan functioneren. Het zal zeker niet over gaan maar waarschijnlijk wel verbeteren.
Dus ik heb niets te verliezen.