Afschaffing vrije artsenkeuze voorlopig van de baan

Op 16 december 2014 stemde een meerderheid van de leden van de Eerste Kamer tegen het wetsvoorstel van Minister Schippers om artikel 13 van de Zorgverzekeringswet te wijzigen. Deze wetswijziging zou tot gevolg hebben dat zorgverzekeraars de keuze van patiënten voor de eigen zorgverlener drastisch zouden kunnen beperken door de, door niet-gecontracteerde zorgverleners, uitgevoerde zorg helemaal niet meer te hoeven vergoeden.

Dave Rietvelt is zorgverzekeringsexpert bij Pricewise.

“Hiermee is ons een belangrijk instrument voor de noodzakelijke kostenbeheersing in de zorg uit handen geslagen. Aanpassing in artikel 13 was een sleutel in de afspraken over kostenbeheersing tussen de politiek en het veld.” Aldus de heer André Rouvoet, voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) die wel degelijk een groot financieel gat in de begroting van VWS ziet ontstaan.

Maar is dat wel zo? Gaan de zorgverzekeraars massaal budgetpolissen met een beperkte keuze aanbieden én gaan de Nederlanders daar massaal voor kiezen? Want alleen als dat het geval is, is het “belangrijke instrument” waar Dhr. Rouvoet het over heeft ook daadwerkelijk effectief.

In de media wordt volop gesproken over de besparing van 1 miljard euro die nu van de baan is. Hoe komen ze aan dat bedrag van 1 miljard euro? Want helaas wordt er niet de ruimte in de krant of de tijd op tv genomen om dat goed uit te leggen. Wel duidelijk is dat het gaat om de impact van álle maatregelen in de zorg tezamen en niet alleen het beperken van de vrije artsenkeuze.
In de beeldvorming lijkt nu de mythe te zijn ontstaan dat de aanpassing van artikel 13 ons vanaf 2017 een besparing van 1 miljard op gaat leveren. De Minister heeft geen poging gedaan om deze mythe te ontkrachten.

Op basis van de marktcijfers en de statistieken die we op onze eigen zorgvergelijker zien, lijkt het niet aannemelijk dat het beperken van de vrije keuze van verzekerden werkelijk tot grote besparingen gaat leiden.

De zorgverzekeraars bieden nu immers al selectieve polissen aan. Een aantal zorgverzekeraars geeft aan dat ze op basis van kwaliteit bepaalde behandelingen selectief inkoopt bij zorgverleners die deze behandelingen vaak genoeg uitvoeren en daardoor een bepaalde kwaliteit kunnen leveren. Dit levert niet alleen een lagere prijs op per behandeling maar ook de kans op nabehandeling (complicaties, infecties, heroperaties etc.).

Tegen een lagere premie krijg je betere zorg. Win-win zou je zeggen. Echter, het aantal mensen dat switcht van zorgverzekering lag vorig jaar op 6,5%, zo’n 1,1 miljoen mensen. En dit jaar lijkt het aantal switchers 20% lager te zijn.

Mensen die nooit switchen gebruiken gemiddeld veel meer zorg dan de frequente overstappers. De gemiddelde leeftijd van frequente overstappers is ook veel lager. En van de mensen die overstappen kiest een minderheid voor de selectieve verzekering.

Pricewise ziet dat dit met name jonge mensen zijn die, naar je kunt aannemen, ook weinig tot geen zorg gebruiken (statistisch gezien).

Het gaat dus hoogstens om een paar honderdduizend mensen die een selectieve polis hebben waarvan het gemiddelde zorgverbruik ook nog eens veel lager ligt dan de miljoenen mensen (73%) die nog nooit van zorgverzekering gewisseld zijn.

Veruit de meeste Nederlanders gaan dus gewoon nog naar de zorgverlener van hun keuze en niet daar die van de verzekeraar. En als een kleine groep verzekerden die weinig zorg gebruikt wel naar een zorgverlener gestuurd kan worden naar voorkeur van de verzekeraar, waar ligt dan eigenlijk de besparing?

Dat we in Nederland een uitdaging hebben om de zorgkosten te beperken is overduidelijk. De Correspondent heeft eerder dit jaar berekend dat een ochtendje zorg in Nederland net zoveel kost als 1 Joint Strike Fighter (ruim € 60 miljoen).

Minister Schippers zegt dat er meer polisvariatie komt en dat verzekerden zelf kunnen blijven kiezen. Maar als de premieverschillen niet enorm gaan toenemen dan is er voor de verzekerden die nu honkvast zijn geen prikkel om zich te laten beperken.

Of zou het kunnen dat men in Den Haag al een algeheel verbod op restitutiepolissen aan het voorbereiden is?