Je bent snel afgeleid, zelfs een blaffende hond buiten trekt je aandacht. En thuis heerst structurele chaos, een spiegel van de onrust in je hoofd. Te laat komen is bijna een gewoonte geworden en sleutels, portemonnee of telefoon raken regelmatig zoek. Ook heb je moeite met prioriteiten stellen en zie je bij complexe werkzaamheden vaak door de bomen het bos niet meer. Anderen omschrijven je als chaotisch, slordig, dromerig en soms zelfs ongemotiveerd.
Klinkt dit herkenbaar? Dit zijn veelvoorkomende ervaringen voor mensen met ADD. Maar wat is ADD nu precies? Hoe ga je ermee om? En belangrijker nog, hoe kan je zorgverzekeraar je helpen? Laten we dit samen uitzoeken.
Wat is ADD?
ADD staat voor Attention Deficit Disorder. Het is een concentratiestoornis die ook wel wordt gezien als het minder bekende broertje van ADHD (Attention Deficit/Hyperactivity Disorder). Omdat er veel overeenkomsten zijn tussen de twee, wordt ADD ook wel ADHD ‘het overwegend onoplettend type’ genoemd. Maar anders dan bij ADHD, zijn mensen met ADD vaak niet druk in hun doen en laten.
Kenmerken van ADD
Mensen met ADD hebben bij onderwerpen die geen interesse wekken, juist meer moeite met in actie komen. Wel hebben ze vaak een hoofd vol gedachtes. Daarnaast hebben ze vaker moeite met plannen en organiseren, zijn snel afgeleid door irrelevante dingen en geluiden en hebben moeite met prioriteiten stellen. Ook het uiten van gevoelens kan lastig zijn.
Is er grote interesse in een bepaald onderwerp? Dan kan de focus juist weer doorslaan naar de andere kant: een hyperfocus. Daarbij gaat iemand compleet op in een onderwerp en lijkt de omgeving er niet meer toe te doen.
Verschillen tussen ADD en ADHD
ADD is een subtype van ADHD. In de psychologie wordt ADHD onderverdeeld in drie subtypen. Ten eerste is er het overwegend hyperactieve type, dat zich voornamelijk kenmerkt door hyperactiviteit. Ten tweede is er het gecombineerde type. Bij dit type is er naast hyperactiviteit ook sprake van een aandachtsstoornis. Tot slot hebben we het overwegend onoplettende type, ook wel bekend als ADD.
De stoornissen zijn niet hetzelfde, maar hebben wel veel overeenkomsten. Het grootste verschil tussen de twee types, ADHD en ADD, is de hyperactiviteit.
Kenmerken van ADHD
ADHD wordt vaak al in de kindertijd ontdekt. Dit komt doordat kinderen met ADHD doorgaans ontzettend onrustig zijn en problemen ervaren bij het stilzitten. Ook zijn ADHD’ers vaak enorm impulsief en praten ze bovengemiddeld veel. De meeste mensen met ADHD hebben naast de hyperactiviteit ook last van aandachtsproblemen (het gecombineerde type).
Mensen met het overwegend hyperactieve type hebben wél last van hyperactiviteit, maar niet van een aandachtstekort. Deze vorm van ADHD komt het minst voor en heeft de minste overeenkomsten met ADD.
ADD wordt vaak pas laat ontdekt
ADD wordt lang niet altijd op jonge leeftijd ontdekt. De stoornis is onzichtbaar en de meeste mensen met ADD zijn een ster in het verbergen van symptomen. Daarnaast is iedereen weleens ongemotiveerd, lui of chaotisch op z’n tijd. Echter, mensen met de stoornis ervaren vrijwel alle symptomen en ervaren al vanaf de kindertijd belemmeringen in hun functioneren.
Levensfase en impact op ADD
Naarmate een persoon ouder wordt, verergeren de problemen door toenemende verantwoordelijkheden in het leven. Dit maakt het steeds moeilijker om aandacht te verdelen en meerdere taken tegelijk te beheren. Hierdoor is de kans ook groter dat iemand met ADD andere psychische problemen ontwikkelt, zoals angststoornissen, depressie, stress, burn-out en slaapstoornissen. Daarnaast is een laag zelfbeeld een veelvoorkomend probleem.
Oorzaken van de concentratiestoornis
Het gebrek aan concentratie en het chaotische gedrag wordt bij mensen met ADD niet veroorzaakt door luiheid of desinteresse. Waardoor dan wel? Naar de oorzaken van de concentratiestoornis is veel onderzoek gedaan, maar er is nog steeds geen uitsluitend antwoord op te geven. Wel is duidelijk dat het in veel gevallen erfelijk is bepaald.
Ook zijn er aanwijzingen dat aan het ontstaan neurologische factoren ten grondslag liggen, zoals een tekort aan dopamine en noradrenaline en een verlaagde hersenactiviteit in de prefrontale cortex. Oftewel het deel in de hersenen dat het cognitieve en emotionele stuurt, zoals het nemen van beslissingen en plannen.
Neurotransmitters en dopamine
Dopamine en noradrenaline zijn neurotransmitters, die er in de hersenen voor zorgen dat signalen worden overgedragen. Dopamine heeft onder andere invloed op je bewegingscontrole, het draagt bij aan het denkproces, plannen en doelgericht handelen. Noradrenaline helpt je om in actie te komen en activeert het geheugen, de leervaardigheid en helpt om aandacht bij een bepaalde taak te houden.
Door een gebrek aan de juiste neurotransmitters, neemt de kwaliteit en de kracht van signalen tussen onderlinge hersencellen af. Hierdoor worden binnenkomende prikkels langzamer en minder efficiënt verwerkt dan bij mensen die geen last hebben van ADD.
Een ADD’er heeft daardoor moeite met het maken van onderscheid tussen relevante en irrelevantie informatie. Iedere prikkel is in eerste instantie even belangrijk. Daardoor ontstaat er in het hoofd regelmatig een mist van ongeordende gedachtes. Dat is dan ook de reden dat het vaak wat langer duurt voordat informatie is verwerkt en waardoor mensen met deze stoornis afwezig of dromerig lijken.
Unieke leer- en denkstijl bij ADD
Die chaos, slordigheid en dromerigheid betekenen niet dat iemand die ADD heeft dom is. De intelligentie wordt niet aangetast, deze werkt alleen anders. ADD heeft tot gevolg dat iemand op een andere manier leert, interpreteert, herinnert, denkt, waarneemt en oplossingen bedenkt.
Hyperfocus
Hoewel een concentratiestoornis erg vervelend kan zijn, heeft deze stoornis ook positieve aspecten. Zo kan iemand met ADD zich, wanneer er een grote interesse is, hyperfocussen. Dit leidt vaak tot bovengemiddelde prestaties. Daarnaast zijn ADD’ers vaak heel creatief en leergierig wanneer er voldoende tijd is om informatie te verwerken en op te nemen.
Diagnose stellen onzichtbare stoornis
ADD is onzichtbaar. Daardoor is het moeilijk om een goede diagnose te stellen. Een test wordt dan ook altijd afgenomen door een psycholoog of psychiater. Dit kan alleen met een doorverwijzing van de huisarts. Wordt er vastgesteld dat het om ADD gaat? Dan wordt er vaak een traject uitgestippeld met een bijpassende behandeling.
Behandeling en medicijnen
ADD is niet te genezen, maar er zijn wel cursussen voor mensen met ADD die inzicht geven in wat de stoornis precies met je doet en hoe je als ADD’er zo goed mogelijk met de problemen om kunt gaan. Dit inzicht is erg belangrijk. Vaak is de behandeling van ADD en ADHD vrijwel gelijk. Bij kinderen wordt soms ook een intensieve vorm van indirecte gedragstherapie toegepast.
Daarnaast wordt er vaak bij ADHD en ADD vaak medicatie voorgeschreven waarmee de concentratie verbetert. In de meeste gevallen zijn dit medicijnen als Ritalin, Concerta of Dexamfetamine. Niet elk medicijn werkt voor iedereen hetzelfde. Daarom wordt er per persoon gekeken naar de juiste dosering en de juiste werkzame stof. Ritalin heeft bijvoorbeeld een stimulerende werking op het centrale zenuwstelsel, waardoor je je beter kunt concentreren en minder snel bent afgeleid.
Vergoeding zorgverzekeraar behandeling
De kosten van de huisarts, de diagnostiek en de behandeling door de psycholoog en psychiater worden voor volwassenen doorgaans volledig vergoed vanuit de basisverzekering. Zo vallen de psychologische gesprekken en de cursussen die door een psycholoog of psychiater worden gegeven vrijwel altijd onder de basisverzekering. De behandelingen vallen wel onder het eigen risico.
Voor kinderen – jongeren onder de achttien – wordt psychologische hulp vergoed door de gemeente. Hier zijn twee uitzonderingen te vinden. Dat zijn 1. Cogmed: werkgeheugentraining voor mensen met onder andere ADD; en 2. Neurofeedback bij ADD (en ADHD). Deze behandelingen worden mogelijk wel vergoed vanuit de aanvullende verzekering. Dit hangt af van de verzekeraar en het pakket. Controleer dus altijd goed wat in jouw pakket zit.
Vergoeding medicijnen
Er zijn medicijnen die volledig worden vergoed vanuit de basisverzekering, zoals Ritalin. Wel betaal je hiervoor het eigen risico. Wanneer dit is voldaan, betaalt de zorgverzekeraar de medicijnen voor je. Sommige medicijnen worden deels of niet vanuit de basisverzekering vergoed, zoals Concerta. Hierbij hangt de vergoeding af van de toedieningsvorm, sterkte en fabrikant. Let op, want sommige verzekeraars vergoeden medicijnen soms alleen als ze van een bepaalde fabrikant komen. Dexamfetamine wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering.
Aanvullende verzekering
Bij de meeste verzekeraars kun je een aanvullende verzekering afsluiten voor de eigen bijdrage die je soms moet betalen voor medicijnen. Voor het deel van de medicijnkosten dat wel vergoed wordt uit de basisverzekering geldt dan wel het eigen risico. Het is verstandig om jaarlijks te checken of jouw zorgverzekeraar nog steeds dezelfde aanvullende verzekeringen aanbiedt. Niet iedere verzekeraar biedt namelijk dezelfde dekking voor jouw medicijnen en behandelingen.
Wat als een medicijn niet (of deels) vergoed wordt vanuit de basisverzekering?
Als een medicijn deels wordt vergoed, moet je voor de overige kosten een eigen bijdrage betalen. Hiervoor kun je je dus aanvullend verzekeren. De kosten worden dan gedekt. De premie van de zorgverzekering stijgt wel met een aanvullende verzekering. Bereken voor jezelf of het voordeliger is om de extra premie te betalen en de medicijnen vergoed te krijgen of om de eigen bijdrage zelf te betalen en zo mogelijk minder kosten te hebben.
De vergoeding van medicijnen kan redelijk ingewikkeld zijn. Wordt een medicijn niet vanuit de basisverzekering vergoed? Dan is het in de meeste gevallen zo dat een aanvullende verzekering hier ook niets voor je kan betekenen. Je moet deze kosten dan zelf betalen. Op Medicijnkosten.nl kun je actuele informatie over geneesmiddelenvergoedingen vinden. Heel handig!
Op de hoogte blijven
Wil jij als eerste het nieuws over premies en ontwikkelingen in de zorg ontvangen? Meld je dan aan voor de zorg-alert. Wel zo makkelijk.
Schrijf je in voor de zorgpremie-alert!
Latest posts by Hans de Kok (see all)
- 5 meestgemaakte fouten bij het afsluiten van een energiecontract - 18 augustus 2023
- 6 tips om het watergebruik van je vaatwasser te verminderen - 18 augustus 2023
- 7 tips om te besparen op je gasverbruik - 18 augustus 2023
- Hoeveel zonnepanelen heb ik nodig? - 18 augustus 2023
- Online concerten kijken - 18 augustus 2023
Laat een reactie achter